Hoogeveen, 9 mei 2025 – Gisterenavond vond de Verhalentafel plaats in de Bibliotheek Hoogeveen. Het was een zeer interessante avond met verschillende inspirerende sprekers, die de bijeenkomst vulden met hun persoonlijke verhalen over hun beleving van de Tweede Wereldoorlog.
Ook nieuwe Hoogeveners, die gevlucht zijn voor oorlog en onderdrukking in hun eigen land, deelden hun ervaringen.
Commissaris van de Koning, Jetta Klijnsma, besprak hoe we omgaan met vluchtelingen en asielzoekers, en stond stil bij de spreidingswet die minister Faber opnieuw wil afschaffen. Moet deze wet juist blijven bestaan?
Veteraan Glenn Bloemberg legde uit waarom we anders met elkaar moeten omgaan en benadrukte het belang van een sterkere defensie, essentieel voor het behoud van onze vrijheid.
Historicus Albert Metselaar, die onlangs zijn boek over de bevrijding van Hoogeveen herschreef, was ook als gast aanwezig.
Serge Vinkenvleugel trad deze avond op als gespreksleider.
Jur Zandberger, zoon van verzetsman Arnold Zandbergen
Zandberger, vertelde hoe zijn vader nooit sprak over zijn verzetswerk, hoewel hij een grote rol speelde in het verzet in Hoogeveen.
Toch deelde Arnold Zandbergen zijn verhaal via lezingen binnen zijn geloofsgemeenschap, waarin hij vertelde over zijn overleving in concentratiekamp Dachau en de mensen die hij daar ontmoette. Zijn verzetswerk was een levensgevaarlijke missie. Hij had destijds de leiding over de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers in Drenthe, reisde langs verschillende districten en onderhield contacten met de leiding in Hoogeveen. Als verzetskoerier groeide zijn rol zo groot dat hij uiteindelijk onderdeel werd van het landelijke verzet. En daar in Hoorn werd hij uiteindelijk gearresteerd.
Ben Carper speelde een bescheiden rol als 18 jarige in de Tweede Wereld Oorlog
De 100-jarige Ben Carper vertelde hoe zijn vader mensen waarschuwde wanneer de nazi’s hen wilden oppakken. Zelf verhuisde hij met het gezin in 1943 van Beilen naar Hoogeveen, waar hij als 18-jarige een bescheiden rol speelde in het waarschuwen van onderduikers.
Tijdens de oorlog werd Ben Carpers gestuurd door zijn om een geheime boodschap door te geven: “Je moet de groeten van mijn vader hebben en je krijgt morgen bezoek.” Dit was het signaal om snel de spullen te pakken en te vluchten voordat de nazi’s kwamen.
Helaas werd zijn vader verraden. Op 15 februari werd hij naar Amersfoort gebracht en op 15 maart met het allerlaatste transport naar concentratiekamp Neuengamme in Duitsland. Op 15 april werd het kamp ontruimd, en tijdens het laatste transport raakte de trein vast in een gevecht. Slechts 15 overlevenden bleven over van de hele trein. De rest werd gedwongen naar het concentratiekamp te lopen. Uiteindelijk belandde hij in een massagraf.
Pas in 2006, bij toeval, ontmoette Ben Carper een man die alles wist over zijn vader. Dat bracht hem ertoe om zijn vaders verleden verder te onderzoeken.
Diny Everts-Lunenborg: een familie verloren aan brute executies
Diny Everts-Lunenborg was 12 jaar toen haar vader en broer werden vermoord, vlak voor de bevrijding. De Duitsers executeerden op het allerlaatste moment een groep mensen die Franse parachutisten hadden geholpen.
Vanuit Pesse werden 21 mensen, onder wie haar vader en haar 16-jarige broer, verder gedreven naar Spier, de bossen in, waar ze werden doodgeschoten.
Thuis werd er, net als bij vele anderen, niet gesproken over de oorlog en wat er precies was gebeurd.
Jan van den Berg: een kind van de oorlog
Jan van den Berg groeide op in Nieuweroord en was 8 jaar oud toen de oorlog uitbrak. In het begin werd er daar niet gevochten.
Zijn eerste confrontatie met de verschrikkingen van de oorlog kwam toen een brandend vliegtuig neerstortte. Wilfred Stil, een piloot, lag een eindje verderop, omdat zijn parachute niet was uitgegaan. Samen met een paar jongens liep Jan uit nieuwsgierigheid naar de plek, vlakbij Hollandscheveld. Het beeld staat nog op zijn netvlies: Wilfred droeg een gelukspoppetje, en de Duitsers lieten hem daar waarschijnlijk achter als een soort trofee.
Na de bevrijding werd Jan gevraagd om een vlag op te halen. Hij had er nog nooit een gezien. Later hoorde hij dat de vlag altijd tussen de lakens verborgen had gelegen, met het wit aan de voorkant, zodat het leek op gewoon beddengoed.
Nieuwe Hoogeveners: gevlucht voor onderdrukking en oorlog
Twee nieuwe Hoogeveners vertelden hun verhaal. Een van hen, een gast uit het AZC, moest zijn land ontvluchten omdat hij/zij daar niet kon zijn wie hij/zij werkelijk is vanwege zijn/haar seksuele geaardheid.
In Iran worden mensen gedwongen tot geslachtsoperaties, zodat zij binnen de Islamitische wetten als man of vrouw kunnen leven. Dit leidt vaak tot zelfmoord of verslaving aan verdovende middelen. Hoewel het in Iran mogelijk is om als twee mannen of twee vrouwen samen te leven, moet men zich alsnog onderwerpen aan deze extreme regels.
Ze werd ook gedreigd omdat hij/zij daarin niet mee wilde gaan dat ze gedood moest worden omdat ze niet volgens de wetten van Islam kan leven, dit bracht dat ze uiteindelijk is gevlucht naar Nederland.
Ook een Oekraïense vrouw was te gast aan tafel. Haar man werkte in de grootste kerncentrale van Europa, waar 12.000 mensen werkzaam waren.
Door de Russische invasie van Oekraïne in 2022 kwam de kerncentrale onder Russische controle. Er vonden bombardementen plaats bij de kerncentrale, wat een zeer gevaarlijke situatie veroorzaakte. Uiteindelijk vluchtte ze met haar gezin naar Nederland.
Ze vertelde dat hun stad geen toekomst meer heeft en dat ze niet meer terug kunnen. Zelf mag ze haar familie niet bezoeken, omdat ze geen Russisch paspoort heeft, wat het onmogelijk maakt om terug te keren.
Samen met haar man en twee kinderen verblijft ze nu in Nederland. Ze voelen zich hier gelukkig en vrij.
Een bijzondere avond, met verhalen die blijvend verteld moeten worden om ons bewust te maken dat vrijheid, ook vandaag de dag, niet vanzelfsprekend is.
Verslag en foto’s: Paula Bansema