Hoogeveen Regio in gesprek met wethouder Jeroen Westendorp.

Hoogeveen, 22 april 2025 – Het gesprek draait om energie, een onderwerp dat iedereen raakt. Niet alleen de initiatieven die door de overheid of de gemeente worden aangestuurd, maar ook particuliere initiatieven spelen hierin een belangrijke rol. In de samenleving zien we prachtige initiatieven ontstaan die bijdragen aan een duurzamere wereld.

Onlangs is de digitale kaart gelanceerd waarop duidelijk te zien is welke initiatieven door Hoogeveners zijn ondernomen. Westendorp vertelt dat de gemeente een belangrijke rol heeft in het benadrukken en versterken van deze projecten, vandaar ook de digitale kaart

Daarnaast merkt hij op dat er een duidelijke ontwikkeling binnen de samenleving gaande is. Hij kijkt terug op de situatie zo’n 25 jaar geleden, toen Al Gore, de voormalige vicepresident van Amerika, met zijn documentaire An Inconvenient Truth een verontrustend beeld schetste van de klimaatproblematiek. Hij stelde dat we ons gedrag moesten herzien, waarbij de focus lag op de impact van CO₂-uitstoot.

Maar het CO₂-probleem is in wezen een wereldwijd vraagstuk—het draait om de zorg voor onze planeet, waarbij mensen er op verschillende manieren over kunnen denken. Wanneer Westendorp naar de rol van de gemeente kijkt, benadrukt hij dat zij het van groot belang vinden om lokaal een bijdrage te leveren aan deze mondiale opgave. De gemeente zet zich in om, samen met lokale initiatieven en inwoners, de uitstoot van CO₂ te verminderen. Dit is echter een complexe uitdaging die op een concrete manier vormgegeven moet worden.

We kunnen onze inwoners helpen door meerdere doelstellingen te hanteren om de energierekening te verlagen. Daarmee ondersteunen we niet alleen het milieu en de zorg voor onze planeet, maar zorgen we ook voor een lagere energierekening.

Daarnaast zijn er nieuwe ontwikkelingen die onderzocht worden. Zo kijken we of bepaalde initiatieven geschikt zijn voor Hoogeveen, waar zowel ondernemers als particulieren mee bezig zijn. De vraag is of we deze verder moeten uitbouwen en groter moeten maken.

Westendorp noemt als voorbeeld de waterstofwijken. Dit draait niet zozeer om energiebesparing, maar om het gebruik van energie op een alternatieve manier. In Hoogeveen wordt al jarenlang gewerkt aan het integreren van waterstof in woningen, zoals bij de lopende projecten in de Erflanden en Nijstad-Oost. Dit betreft vooral innovatieprojecten waarin nieuwe technieken worden getest, maar die wel voortkomen uit de behoeften van onze inwoners.

De gemeente zet zich in om inwoners te helpen bij energiebesparing. Op de website www.groenemorgenhoogeveen.nl is een overzicht te vinden van verschillende initiatieven op dit gebied. Omdat energiebesparing soms als een technische uitdaging kan worden gezien, is het belangrijk om dit zo toegankelijk mogelijk te maken voor onze inwoners..

Het is duidelijk dat sommige mensen gemakkelijker keuzes kunnen maken, bijvoorbeeld omdat ze huiseigenaren zijn of de financiële middelen hebben om een eigen auto aan te schaffen. Tegelijkertijd is het belangrijk om aandacht te besteden aan degenen die deze mogelijkheden niet hebben en financieel minder ruimte hebben, waardoor ze andere keuzes moeten maken.

Westendorp benadrukt dat de energietransitie, met betrekking tot CO₂-reductie, ook een sociale opgave is. Het is essentieel om mensen mee te nemen in deze verandering en hen te ondersteunen, vooral degenen die niet automatisch deze keuzes maken vanwege zorgen over de kosten of omdat ze niet precies weten hoe ze hierin stappen kunnen zetten.

Om inwoners te helpen bij energiebesparing, heeft de gemeente onder andere de Hoogeveense isolatiebon ontwikkeld—een voucher binnen een doe-het-zelf regeling. Omdat er veel mensen zijn die zelf handig zijn en kunnen klussen, is deze regeling specifiek bedoeld voor huiseigenaren. Er is bovendien een samenwerking opgezet met lokale bouwmarkten, die deze regeling samen met de gemeente uitvoeren.

Heeft u inzicht in het gebruik van deze regeling?
Tot nu toe heeft de gemeente 560 zogeheten bonnen uitgegeven. De regeling is nog steeds beschikbaar, en je kunt tot €2160,- subsidie ontvangen.

Mensen met een lager inkomen kunnen in aanmerking komen voor een gemeentelijke subsidie voor energiebesparende maatregelen. Dit geldt voor inwoners met een inkomen tot €34.000,-. Zij kunnen subsidie krijgen voor spouwmuurisolatie, gevelisolatie, vloer- en dakisolatie. De aanvraag is relatief eenvoudig en kan via de website www.groenemorgenhoogeveen.nl.

Daarnaast heeft de gemeente energiecoaches—vrijwilligers die gratis bij je thuis komen om je woning te bekijken en een warmtebeeldscan te maken. Zij stellen een rapport op voor de aanvrager en geven advies over kleine maatregelen, maar kijken ook naar mogelijke grotere verbeteringen.

Ook zijn er energieadviseurs bij DOK33, in samenwerking met het Alfa-college. Zij spelen een adviserende rol voor inwoners bij het maken van keuzes, zoals dak- of gevelisolatie, en helpen bij het regelen van de benodigde stappen, inclusief het vaststellen van mogelijke subsidierechten.

Verder is er een Fixteam actief in Drenthe, waarvan inwoners van Hoogeveen gratis gebruik kunnen maken voor hulp bij kleine energiebesparende maatregelen.

Voor huurders is er de Slim Wonen app, die handige besparingstips biedt en het energieverbruik monitort. Daarnaast zijn er veel appartementencomplexen van de Vereniging van Eigenaren in Hoogeveen.

De gemeente geeft ook advies aan VvE’s en heeft een aanvraag ingediend bij het Volkshuisvestingsfonds—een subsidieregeling van het ministerie. Dit fonds kan worden doorgeschakeld naar VvE’s wanneer er een goed plan ligt, zodat investeringen gemakkelijker worden.

Dit project bevindt zich nog in de opstartfase, maar biedt begeleiding, advies en financiële ondersteuning via subsidies.

Een uitdaging binnen VvE’s is dat alle leden het eens moeten zijn over investeringen. De gemeentelijke subsidie kan hierbij helpen door een deel van de kosten voor de gehele VvE te verlagen. Dit leidt niet tot een verlaging van de huurprijzen, maar heeft als doel de energielasten te verminderen.

De gemeente beschikt over veel informatie, verstrekt door vrijwilligers en energieadviseurs. Daarnaast is er een Drents Energieloket, waarin de gemeente samenwerkt met twaalf andere gemeenten.

Af en toe worden er wijkacties georganiseerd, zoals recent in Hoogeveen-Zuid. Dit gebeurt in samenwerking met verschillende kerken, het DES-gebouw, buurtorganisaties en een energiebesparingsmarkt. Ook woningcorporaties waren hierbij betrokken. Volgens de wethouder zijn verbinding en contacten hierin van groot belang.

Vanuit het beleid voor armoedebestrijding heeft de gemeente een verbinding gelegd met energie, wat heeft geleid tot de zogenoemde ‘witgoedwissel’.

Op dit moment is er een wachtlijst, maar de gemeente werkt hard om deze weg te werken. Dit gebeurt in samenwerking met lokale winkeliers, en de wethouder is blij dat deze samenwerking tot stand is gekomen.

De gemeente heeft bewust gekozen om deze regeling beschikbaar te stellen voor een specifieke inkomensgroep. Vaak zie je dat huishoudens apparaten hebben die relatief veel energie verbruiken en een lage energieklasse hebben. Deze apparaten waren destijds goedkoop, maar zijn inmiddels sterk verouderd.

Met deze maatregel probeert de gemeente de energiekosten voor huishoudens te verlagen, wat een besparing van wel €100 per jaar kan opleveren. De witgoedwissel is een initiatief dat in Hoogeveen is bedacht en wordt gezien als een zeer positieve actie.

Het motto van de wethouder is: ‘Energietransitie hoeft niet moeilijk te zijn. Je moet het inwoners makkelijk maken, zorgen voor een zo laag mogelijke energierekening en ervoor zorgen dat iedereen zo goed mogelijk kan meedoen. Het moet haalbaar zijn voor iedereen. Op deze manier werken we samen aan een duurzamere aarde.’

Niet zo lang geleden is er een samenwerkingsovereenkomst voor vijf jaar getekend. Kunt u daar wat meer over vertellen?
Deze overeenkomst is ondertekend namens de gemeente Hoogeveen door wethouder Westendorp en Guus Wessels, voorzitter van Energiecoöperatie De Groene Wieken.

De eerste doelstelling van Energiek Hoogeveen is om het lokaal eigendom rond de Zonneroute A37 goed te organiseren, zodat zoveel mogelijk inwoners hiervan kunnen profiteren.

De opbrengsten van dit grootste zonneproject van Nederland worden niet alleen gegenereerd door investeringen in het park, waarbij een mooi rendement behaald kan worden, maar ook doordat de meeropbrengsten gebruikt worden ter ondersteuning van duurzaamheids- en sociaal-maatschappelijke projecten binnen de gemeente.

De meeropbrengsten van de Zonneroute A37 worden gelijkelijk verdeeld over de drie aanliggende gemeenten. Energiek Hoogeveen zal het toegewezen deel vervolgens uitkeren aan de deelnemende energiecoöperaties, plaatselijke belangen (PB) en wijkverenigingen.

De Zonneroute A37 is een project dat zich uitstrekt van Hoogeveen tot en met Emmen en verder richting de Duitse grens, waarbij zonne-energie centraal staat.

De gemeente, inclusief de gemeenteraad, streeft ernaar dat dit project in lokaal eigendom blijft, aangezien veel zonneparken momenteel in handen zijn van ontwikkelaars.

Het principe dat lokaal eigendom bijdraagt aan lokale betrokkenheid wordt door de gemeenteraad breed gedragen. Maar de zonneroute is een  complex project dat niet zo maar is gerealiseerd, waarbij de gemeente ondersteuning biedt in de vorm van advies en financiële hulp. Met name de provincie speelt hierin een rol, doordat zij beschikken over een fonds waarmee tegen gunstige voorwaarden geleend kan worden.

Wat is een voordeel van lokaal eigenaarschap?
Een belangrijk voordeel is dat het geld in de regio blijft: de inkomsten worden lokaal geïnvesteerd en vloeien terug naar de regio, in plaats van dat de winsten naar landen zoals China of Duitsland verdwijnen.

Dit stimuleert de regionale economie en vormt een reden waarom wij lokaal eigenaarschap nastreven. Als gemeente werken wij samen met de provincie om dit project mogelijk te maken. Met name door een vergunning af te geven, maar ook door de energie coöperatie te ondersteunen.

Daarnaast willen we dat dit initiatief samen met de lokale inwoners wordt gerealiseerd. Als Hoogevener kun je hieraan deelnemen, en we hopen ook dat bedrijven zich hierbij aansluiten. Misschien kunnen zij zelfs rechtstreeks stroom afnemen van dit project.

Het is een ambitieus project dat veel tijd vergt, maar we streven ernaar om het vóór 2030 te realiseren. Het vormt een grote uitdaging. Waarin drie kernprincipes zijn verwerkt.

De drie V’s: Versnellen, Verbinden en Verduurzamen
Deze drie kernprincipes helpen om de overgang naar duurzame energie efficiënter en effectiever te maken:

• Versterken: Meer kabels in de grond leggen.
• Verslimmen: Bijvoorbeeld door je auto op een ander moment op te laden; met een variabel tarief kan het ’s nachts voordeliger zijn dan overdag.
• Verdelen: Dit betreft de verdeling van schaarse capaciteit. Momenteel is er een wachtlijst, dus er moeten keuzes worden gemaakt—bijvoorbeeld of we eerst een school aansluiten voordat we een bedrijf van energie voorzien. Dit gaat ook over maatschappelijke prioritering en duidelijke besluitvorming over wie eerst aan de beurt komt.

Naast de drie V’s is er een vierde V: Versnellen. We moeten sneller kabels in de grond leggen, sneller slimme oplossingen implementeren en sneller de energieverdeling optimaliseren. Ook dit vormt een enorme uitdaging,

Samenwerking in de regio
De gesprekken in de regio zijn al goed op gang. De gemeente overlegt met verschillende bedrijven om hen vooruit te helpen. Dit gebeurt onder andere door bedrijven te vragen hoeveel capaciteit ze momenteel gebruiken en of ze dit willen delen in hun energieprofiel.

Op bedrijventerreinen kunnen energieprofielen met elkaar worden gecombineerd om de beschikbare capaciteit efficiënt in te zetten, of zelfs uit te breiden door afspraken te maken over wie welke energie gebruikt en op welk moment.

Er zijn al een aantal voorbeelden in Nederland van initiatieven zoals de energiehub. Dit concept draait om het slimme gebruik van beschikbare capaciteit, waarbij meerdere partijen samenwerken om de productie, het verbruik en de opslag van energie efficiënt te coördineren.

Daarnaast kan een energiehub verschillende energiebronnen combineren, zoals zonne-energie, windenergie en batterijopslag. Zelfs waterstof kan worden ingezet als een manier om energie lokaal op te slaan en te verdelen.

De vraag is: is het de verantwoordelijkheid van de gemeente om dit te realiseren?
Misschien niet primair, maar wel als middel om de economie te stimuleren en inwoners te ondersteunen bij hun energieopgave.

Dan hebben we nog een andere energiebron: kernenergie. Hoe denkt u daarover?
De lokale politieke partij Gemeentebelangen Hoogeveen heeft onlangs een informatieve bijeenkomst georganiseerd, Wat ik  heb gemerkt, is dat er tijdens die avond genuanceerd over kernenergie werd nagedacht.

Ons beleid richt zich momenteel op het realiseren van een CO₂-neutrale gemeente in 2024.Daarvoor is een energiemix nodig. Of die energie nu afkomstig is van kernenergie uit -Frankrijk of duurzaam lokaal opgewekte stroom, dat staat niet in ons beleid. Ons beleid sluit aan de inputkant niets uit. Maar betekent dat dan dat we een lokale kerncentrale moeten bouwen? Dat punt hebben wij als gemeente en de provincie nog niet bereikt.

Kernenergie wordt al gemaakt in en geleverd aan Nederland. Er wordt momenteel gesproken over de uitbreiding van bestaande kerncentrales, met name in Borssele. Daarnaast onderzoekt het kabinet of er op andere locaties kerncentrales moeten komen.

Het college wacht de verkenning van de provincie Drenthe af met betrekking tot kerncentrales. Dit bevindt zich nog in de onderzoeksfase, en er zijn hierover nog geen afspraken gemaakt.

Energietransitie zit in uw portefeuille. Heeft energie altijd uw interesse gehad?
Voor mij heeft dit onderwerp een diepere betekenis. Ik vind het belangrijk dat we goed voor de aarde zorgen, en dat sluit aan bij mijn overtuigingen vanuit de schepping en het christelijk geloof.

Dus ja, energietransitie is niet alleen een taak die binnen mijn portefeuille valt als wethouder, maar ook iets wat persoonlijk voor mij van waarde is. Mijn zorg over de aarde betreft niet alleen de huidige generatie, maar ook toekomstige generaties.

Ik zie dat de mensheid de aarde aan het uitputten is, maar tegelijkertijd geloof ik in een hoopvolle toekomst. Als we als samenleving besluiten dat het anders moet, dan ben ik ervan overtuigd dat we, dankzij onze vindingrijkheid, creativiteit en talenten, oplossingen kunnen vinden voor de uitdagingen rondom CO₂-uitstoot.

Ik draag zorg voor onze aarde, en dat zit diep in mij verankerd. Dit betekent ook bewust nadenken over wat ik zelf doe.

Ik merk dat de keuzes die ik maak bijdragen aan een duurzamere toekomst—denk aan mijn consumptiepatroon, het gebruik van een warmtepomp en zonnepanelen op mijn dak. Dit voelt voor mij als een logische en persoonlijke keuze.

Tegelijkertijd heb ik vertrouwen dat we als mensheid deze uitdaging kunnen oplossen. Hoe precies? Dat weet ik nog niet, want er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Maar ik ben een hoopvolle realist.

Interview: Paula Bansema